On ne peut accepter de mourir que si l`on sait pourquoi l`on vit.
Cantal Delsol: Le souci contemporain
Het was precies op mijn 73e verjaardag dat ik de diagnose blaaskanker kreeg. Ondanks de grauwe verpakking bleek het uiteindelijk een prachtige cadeau. Zoiets als in:
Someone once gave me a box full of darkness.
It took me years to understand that this too was a gift.
Die 'darkness' was de indringende
confrontatie met de eigen sterfelijkheid. En de
'gift' het feit dat je dan bijna wel
gedwongen wordt na te gaan welke dingen in je leven nog echt de moeite waard zijn.
Want hoe kan immers, zoals Chantal Delsol zegt, een mens rustig sterven als hij niet
eens weet waarvoor hij leeft.
Zij heeft, maak ik op uit de dingen die ik van en over haar heb gelezen, Kierkegaard
goed bestudeerd. Ook die worstelde met hetzelfde soort vragen.
In een van zijn eerste dagboeken is te lezen:
'Wat ik echt nodig heb is duidelijkheid over wat ik heb te doen; niet wat ik allemaal moet weten…Ik zou willen zien wat mijn bestemming is, begrijpen wat het Opperwezen echt van mij verwacht. Kortom, het vinden van een waarheid die waar is voor mij, idealen om voor te leven en te sterven. Want wat heb ik er aan als ik de zogenaamde objectieve waarheid zou ontdekken of mij door de filosofische systemen zou worstelen en ze aan iedereen die daarnaar vraagt terstond zou kunnen uiteenzetten. Wat voor zin heeft het een politiek systeem te ontwikkelen en een wereld scheppen waarin ik zelf niet zou leven maar die slechts bedoeld is om aan anderen voor te houden. Wat helpt het me de bijbel te kennen wanneer die niet een diepere betekenis zou hebben voor mij en voor het leven dat ik leid… Het gaat erom dat ik mezelf vind. Want een mens moet voor alles eerst zichzelf leren kennen (gnothi seauton)'
Hier moeten we twee vragen beantwoorden:
Mijn hypothese is dat het 'zelf' zetelt in het onderbewuste en dat het zich ontwikkelt als
de som van alle ervaringen die we in ons leven opdoen. En dat zijn er oneindig veel meer
dan waarvan we ons bewust zijn. Aldous Huxley beschrijft in zijn boek 'Doors of Perception'
(1954) zijn ervaring met het gebruik van mescaline. In zijn benevelde toestand blijkt hij
indrukken te kunnen opdoen met een grenzeloze intensiteit. Niet alleen van de individuele
meubelstukken in zijn kamer maar ook met betrekking tot hun onderlinge verhoudingen in de
ruimte.
'I was looking at my furniture, not as the utilitarian who has to sit on chairs, to write
at desks...but as the pure aesthete whose concern is only with forms and their relationship
within the field of vision ...'
En even verder concludeert hij dan dat de functie van ons brein hoofdzakelijk eliminerend is.
Iedereen is in staat alles te waar te nemen en in de volle totalitet te onthouden wat hij ooit
meemaakte. De functie van het brein is te voorkomen dat we overweldigd worden en verward raken
door die oneindige hoeveelheid van, voor het direct functioneren, nutteloze en irrelevante
informatie.
Zodat we ons kunnen concentreren op dat wat voor het moment praktisch bruikbaar is.
'Each one of us is potentially Mind at Large.
But in so far as we are animals, our business is at all costs to survive. To make biological
survival possible, Mind at Large has to be funneled through the reducing valve of the brain
and nervous system. What comes out at the other end is a measly trickle of the kind of
consciousness which will help us to stay alive...'
Maar dat wat niet tot ons bewustzijn doordringt gaat niet verloren. Het wordt opgeslagen in
het onderbewuste deel van ons brein. Zodat we in de loop van ons leven dus een bijna oneindig
hoeveelheid kennis van de wereld in en om ons heen opbouwen. Het is goed om hier meteen vast te
stellen dat die weliswaar deels overeenkomt met kennis die anderen ook hebben, maar daar op
andere terreinen volstrekt van kan afwijken.
En hoe komen we nu in contact met ons onderbewuste. Op het, naar mijn mening, triviale niveau
weten we dat wel. Dan gaat het om intuïtie. Uit onderzoek is gebleken dat, als het om complexe
zaken gaat, intuïtieve beslissingen beter uitpakken dan bewust genomen besluiten. Maar hoe kom
je tot intuïtieve beslissingen. Hoe boor je gericht de wijsheid van je innerlijke zelf aan.
Dat kan door rust en ruimte om je heen te creëren. Door meditatietechnieken. Door vasten.
En door goed na te denken over je eigen dromen.
Met die kanker is het uiteindelijk ongelofelijk goed afgelopen. Direct na de diagnose vond de
chirurg dat ik zo snel mogelijk geopereerd moest worden zodat dan de blaas wellicht behouden
kon blijven en uitzaaiingen voorkomen. Ik vroeg, overigens tot woede van de geneesheer, een second
opinion aan en nam me voor om in ieder geval direct aan mijn eigen herstel te gaan werken. Onze
buurvrouw gaf mij het boek ‘Anti Kanker’ van Dr. David Servan-Schreiber en dat werd mijn bijbel.
Geen vlees meer, geen suiker, hoofdzakelijk (rauwe) groenten, alles biologisch, nu en dan vasten,
veel sport en beweging in de buitenlucht, Mindfulness Based Stress Reductie en gezonde relaties
aangaan met een kleine kring familie en vrienden. Zes weken later was ik 5 kilo afgevallen en voelde
me fitter dan in de twintig jaar daarvoor. Bij de second opinion in het Anthoni van Leeuwenhoek vond
men nog steeds kanker maar de T-scores waren lager en de blaas zou vast wel behouden kunnen worden.
Gelukkig was er weer een flinke wachtlijst en kon ik nog 6 weken zelf verder werken aan mijn herstel.
Bij de operatie bleek uiteindelijk de kanker al verdwenen. Een biopt op de plaats waar die
gezeten zou hebben wees geen spoortje van kwaadaardig weefsel aan.
Dit herstel was dus
letterlijk ongelofelijk want als ik vertel dat ik me zelf genezen heb kijken de mensen, met
name artsen, mij doorgaans meewarig aan. Discussies daarover vermijd ik liever. In het uiterste
geval verwijs ik naar het boek ‘Radical remission’ van Dr. Kelly Turner waarin tientallen
soortgelijke gebeurtenissen beschreven worden. Er zijn, zegt zij, wel 75 factoren die een rol
spelen bij het herstel op eigen kracht. Maar daarvan zijn er 9 wel erg prominent en terugdenkend
aan die periode waren dat precies de dingen die toen voor mij belangrijk werden.
Ik heb mijzelf dus genezen. Maar bij die gelegenheid nog wel toegestaan dat er door artsen
flink aan mijn lichaam is geprutst. Twee maal een cystoscopie en een operatie via de plasbuis
waarbij ‘het zaakje’ dusdanig beschadigd raakte dat ik nog maanden met katheters rond heb gelopen.
Toch neem ik dat de medici niet kwalijk. In de eerste plaats omdat zij werken voor instituties
waarbinnen ze beperkt zijn in hun vrijheid van handelen. Zoals ik mijzelf ook 30 jaar heb laten
insnoeren door onderwijsinstellingen. Onze gezondheidszorg is evenals het onderwijs volledig
gereguleerd door de overheid. Iedereen moet gelijk behandeld worden en elk medisch ingrijpen
is onderworpen aan strikt ‘wetenschappelijk verantwoorde’ protocollen. Dat leidt onherroepelijk
naar het grauwe midden van waaruit een ontsnappen naar het
2σ-domein, als je baantje je lief is, niet meer mogelijk lijkt. Hier moet dus de patiënt
zelf het initiatief nemen. Waar Clemenceau beweerde: ‘La guerre! C’est une chose trop grave
pour la confier à des militaires.’ zeg ik: ‘Mijn gezondheid is te belangrijk om aan artsen over
te laten'. Natuurlijk ben je voor sommige zaken van hen afhankelijk. Maar mijn credo is
‘participatiegeneeskunde’. Dat wil zeggen dat de mens moet beginnen met het aanpassen van zijn
leefstijl, hij verder een zekere mate van lijden moet aanvaarden en als behandeling echt
onvermijdelijk is, zo veel mogelijk de regie zelf ter hand nemen.
Overigens doet, wat hierboven is gezegd, geen recht aan al die medici die gepassioneerd met
hun vak bezig zijn. Die heb ik ook ontmoet en daarover het volgende:
Naast het blaasprobleem had ik ook last van een prostaat die in de loop der jaren drie keer zo groot
was geworden als normaal. Dat gaf de bekende problemen en bovendien was er een
aantal 'verdachte plekjes' gevonden. Ik heb ingrijpen zo lang mogelijk uitgesteld, maar toen er
tijdens de vakantie een totale urineretentie optrad en er na veel gepruts uiteindelijk een
buikkatheter geplaatst moest worden leek het tijd om in te grijpen. Het plaatselijke ziekenhuis
had als enige optie, beginnen met biopten nemen om de kwaadaardigheid van de plekjes te bepalen.
Indien 'maligne' dan de hele prostaat verwijderen en anders kon volstaan worden met het weghalen
van al het weefsel binnen het kapsel. Voor dat laatste had men daar de TURP-methode in de aanbieding.
Dat is: via de plasbuis met een 'elektisch mesje' de prostaat gedeeltelijk uithollen.
Andere opties werden niet besproken.
De toen standaard methode van biopteren was het
ongeveer 12 maal 'blind' aanprikken van de prostaat vanuit de endeldarm. Daardoor komen wel alle
er aanwezige bacteriën direct in de klier terecht en ondanks het profylactisch toedienen van
antibiotica is de kans op infectie van het toch al gedegenereerde prostaatweefsel ongeveer 7%. Dat
leek me allemaal maar niks. Bij het zelf zoeken naar alternatieven stuitte ik op de HOLEP-techniek
die toen net door een in urologie gespecialiseerde kliniek werd aangeboden. Daarbij wordt met een
laser de gehele binnenzijde van de prostaat verwijderd en anders dan bij andere lasertechnieken niet
verdampt. Het weefsel blijft zo beschikbaar voor nader onderzoek naar kwaadaardige cellen.
Biopteren vooraf laat men daarom vaak achterwege.
Het werd een prachtig traject. De arts was snel, no-nonsens, en zeer confident. Bij de ingreep
haalde hij en-passant ook nog een paar flinke blaasstenen weg. De operatie was vrijwel pijnloos,
de dag erop kon ik naar huis en zes weken later zat ik weer op de racefiets. PSA gedaald van >10 naar
< 0,5 dus hoef ik me daar de rest van mijn leven ook niet meer druk om te maken. Het hele traject
had, hoorde ik in het nagesprek, allemaal nog een stuk sneller en goedkoper gekund als alle
minitieuze verantwoording met de daarmee gepaard gaande bergen formulieren, achterwege hadden
kunnen blijven.
Een andere leefstijls is niet altijd eenvoudig vol te houden, dat weet iedereen. Maar je kunt wel
voorwaarden scheppen die het je gemakkelijker maken. Wij wonen in een oude boerderij vlak bij de
bossen waar we kunnen wandelen met de honden en waar een mooie lange MTB-trail ligt. Op de paar
hectare land om ons heen hebben we 20 fruitbomen geplant en is ruim 1000 vierkante meter vrij
gemaakt voor een biologische groente- en kruidentuin. We vermijden alle drukte, evenementen en
andere ‘leukigheden’, ondernemen geen lange reizen meer en brengen onze spaarzame vakanties door
op natuurcampings op minder dan een halve dag reizen.
Er zijn veel beesten om te verzorgen. We hebben familie en een kleine vriendenkring die wij
ontmoeten zonder dat we daar faceboek bij nodig hebben. En er is altijd iets te leren. Via de
vrijwel onbeperkte hoeveelheid MOOCs (Massive Open Online Courses) van on-line universities als
Coursera, Udemy en vele andere. Ergens geconcentreerd mee bezig zijn, iets presteren, geeft me
nog steeds grote voldoening. Maar het belangrijkste is het vastleggen van mijn voornemens
en de realisatie ervan. Als ik iets leer schrijf ik er meteen een lesboek over. En verder houd ik
dagboekjes bij. Deze website speelt als zodanig ook een rol.